Bijna gratis kinderopvang in zicht: Hoe subsidies de sector veranderen

8 maart 2025 – De kinderopvang in Nederland staat aan de vooravond van een grote verandering. Het kabinet heeft ambitieuze plannen om kinderopvang vanaf 2027 voor werkende ouders vrijwel gratis te maken, waarbij de overheid 96% van de kosten direct aan kinderopvangorganisaties subsidieert. Ouders betalen dan nog slechts 4% van een vastgestelde maximum uurprijs. Maar wat betekent dit voor de subsidies zoals we die nu kennen, en hoe verloopt de overgang?

Momenteel ontvangen ouders kinderopvangtoeslag via de Belastingdienst, een subsidie die afhankelijk is van inkomen, het aantal kinderen en de soort opvang. In 2025 is deze toeslag nog steeds actief, met een maximum uurprijs van €10,71 voor dagopvang (een stijging ten opzichte van €10,25 in 2024). Voor een gezin met een inkomen van €47.404 en één kind in de dagopvang wordt nu 96% van de kosten vergoed, terwijl hogere inkomens een kleiner percentage terugkrijgen. Dit systeem, dat al jaren draait, krijgt echter veel kritiek vanwege de complexiteit en de nasleep van de toeslagenaffaire, waarbij tienduizenden ouders onterecht werden beschuldigd van fraude.

De nieuwe aanpak, die in 2027 volledig van kracht moet zijn, schaft de inkomensafhankelijke toeslag af. In plaats daarvan betaalt de overheid de subsidie rechtstreeks aan kinderopvangorganisaties, wat administratieve rompslomp voor ouders moet verminderen. “Het is een enorme stap vooruit,” zegt Karien van Gennip, minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. “We willen af van het systeem waarin ouders eerst alles voorschieten en later terugvragen.” Toch waarschuwen experts dat de overgang niet zonder haken en ogen is. De sector kampt met personeelstekorten en stijgende kosten, wat kan leiden tot uurprijzen die boven het gesubsidieerde maximum uitstijgen. In dat geval moeten ouders het verschil zelf bijleggen, wat de belofte van ‘gratis’ opvang kan ondermijnen.

Voor niet-werkende ouders verandert er weinig. Zij komen nu vaak in aanmerking voor een gemeentelijke subsidie voor peuteropvang (2,5-4 jaar), bijvoorbeeld bij een VVE-indicatie (vroeg- en voorschoolse educatie) voor kinderen met een ontwikkelingsachterstand. Deze subsidies blijven bestaan, maar sluiten niet aan bij de nieuwe regeling voor werkende ouders, wat de kloof tussen verschillende groepen kan vergroten.

De financiële injectie voor 2025 is fors: het kabinet heeft €429 miljoen extra uitgetrokken om de kinderopvangtoeslag te verhogen, als opmaat naar het nieuwe systeem. Dit moet gemiddeld €1.000 per jaar schelen voor gezinnen met een modaal inkomen. Maar critici, zoals de Stichting Voor Werkende Ouders, vragen zich af of dit genoeg is om de toegankelijkheid écht te verbeteren, zeker zolang wachtlijsten blijven groeien door een tekort aan personeel.

De toekomst van kinderopvangsubsidies lijkt dus een mix van hoop en uitdagingen. Terwijl het nieuwe systeem belooft de lasten voor werkende ouders te verlichten, blijft de vraag hoe de sector deze verandering kan dragen zonder in te leveren op kwaliteit. Voor ouders is het advies helder: houd de uurprijzen van je opvang in de gaten en check je rechten, want de subsidie mag dan veranderen, de behoefte aan betaalbare opvang blijft.